«Հրապարակը» գրում է․ Բաքվում կլիմայի փոփոխության մասին ՄԱԿ-ի շրջանակային կոնվենցիայի 29-րդ համաժողովը (COP-29) թեպետ երեկ արդեն մեկնարկել է, սակայն պաշտոնական Երեւանը համառորեն չի հստակեցնում՝ համաժողովին մասնակցելու վերջնական որոշում կա՞, թե՞ չկա։ Արտաքին գործերի նախարարի տեղակալ Վահան Կոստանյանը երեկ լրագրողների հետ ճեպազրույցում պարզաբանեց, թե այդ որոշումը կախված է մի շարք հարցերից, այդ թվում՝ գերիների վերադարձի եւ խաղաղության պայմանագրի շուրջ քննարկումներից։
«Եթե դեռ չկա որոշում, տեսականորեն հնարավոր է ե՛ւ գնալ, ե՛ւ չգնալ: Դա կախված է ընթացիկ գործընթացներից»,- ասաց նա՝ շարունակելով․ «Կան մի շարք խնդիրներ, կարգավորման գործընթացի դինամիկայից է կախված, հստակ առանձին խնդիր չեմ կարող մատնանշել»։ Ապա հստակեցրեց, որ մասնակցության նախապայման խնդիրների թվում են խաղաղության պայմանագիրը եւ գերիների վերադարձի հարցը։ Իշխանության տարբեր ներկայացուցիչներ էլ են հայտարարել, որ Հայաստանը պետք է մասնակցի այդ միջոցառմանը միայն այն ժամանակ, երբ Ադրբեջանը համաձայնի Բաքվում պահվող գերիներին վերադարձնել կամ էլ առնվազն խաղաղության պայմանագիրը ստորագրի՝ չհամաձայնեցված կետերով։
Շաբաթներ առաջ ՔՊ փակ նիստի ընթացքում արտգործնախարար Արարատ Միրզոյանը կուսակիցներին փոխանցել էր կազանյան փակ հանդիպման ընթացքում իր եւ Ադրբեջանի նախագահի զրույցից որոշ մանրամասներ, երբ ինքն Ալիեւին խոստացել է անձամբ մասնակցել, եթե գերիներ վերադարձնեն: Բնական է, իրենք նկատի չունեն Արցախի ռազմաքաղաքական ղեկավարներին, այլ շարքային քաղաքացիների մասին են խոսում, որոնք արդեն 3-4 տարի Բաքվի բանտերում են, բայց նույնիսկ շարքային զինվորականներին վերադարձնելու հարցը չեն կարողանում լուծել։
Մեր աղբյուրների պնդմամբ՝ մինչ օրս էլ Երեւանը սպասում է Բաքվի պատասխանին, որ գոնե մեկ-երկու գերի վերադարձնեն: Ավելին, հայկական կողմի համար անակնկալ է եղել Ալիեւի նման վերաբերմունքը, քանի որ կասկած չեն ունեցել, որ նա իրենց մասնակցության դիմաց գոնե մի քանի գերի կվերադարձնի, որ աշխարհին ցույց տա իր «հումանիստական էությունը»։ Մինչդեռ միջոցառումը երեկ մեկնարկել է, սակայն այդ հարցով որեւէ նորություն չկա, եւ ՔՊ-ական իշխանությունն էլ չի կողմնորոշվում` ինչ անել։
Նշենք, որ միջոցառումը շարունակվելու է մինչեւ նոյեմբերի 24-ը, Վահան Կոստանյանի «զգուշավոր» պատասխանից էլ զգացվում էր՝ եթե Բաքուն գոնե կեսքայլ անի, Հայաստանի պարտվողական իշխանություններից ի պատասխան մեծ քայլ կստանա։ Հիշեցնենք․ ՄԱԿ-ի միջոցառումը Բաքվում անցկացնելու որոշումը 2023-ի դեկտեմբերին է կայացվել՝ Լեռնային Ղարաբաղի վրա ադրբեջանական լայնածավալ հարձակումից եւ Արցախի հայաթափումից ընդամենը երեք ամիս անց։ Որոշումն ընդունվեց պաշտոնական Երեւանի աջակցության շնորհիվ, որը հրաժարվեց իր հայտից` ի նպաստ Բաքվի․ այդ օրերին ազատ արձակված 32 հայ ռազմագերիների վերադարձը կապեցին Հայաստանի հրաժարման հետ, թեեւ մեծ թվով այլ գործոններ էլ էին ազդել այդ որոշման վրա։
Դրանից հետո Հայաստանն անընդհատ զիջել է Ադրբեջանին, սակայն ադրբեջանական հռետորաբանությունը, մեղմվելու փոխարեն, նկատելիորեն սրվել է, եւ նկրտումներն էլ ավելի ու ավելի ցինիկ են դարձել: Այժմ Բաքվից հայտարարում են՝ չեն ստորագրելու խաղաղության պայմանագիրը, քանի դեռ Հայաստանը չի փոխել Սահմանադրությունը եւ հայ ժողովրդին բացատրել, որ Ղարաբաղը միշտ է եղել Ադրբեջանինը, ինչպես նաեւ չի ապառազմականացվել եւ չի հրաժարվել միջազգային ատյաններ ներկայացրած հայցերից։
ԱԺ «Պատիվ ունեմ» խմբակցության պատգամավոր, անվտանգային հարցերով փորձագետ Տիգրան Աբրահամյանի խոսքով, թվում էր՝ Ադրբեջանը միջազգային խոշոր միջոցառումը պետք է օգտագործեր իր «խաղաղասիրական», «կառուցողական» դիրքորոշումները ներկայացնելու համար, սակայն ինչ-որ բան այն չէ: «Ալիեւը հատկապես վերջին շրջանում ակտիվ քննադատում է միջազգային այն դերակատարներին, երկրներին, որոնք ինչ-որ կերպ աջակցում կամ սատարող հայտարարություններ են հնչեցնում Հայաստանի մասին, դեռ չեմ խոսում Հայաստանի դեմ իջեցվող նախապայմանների ու սպառնալիքների մասին: Հայաստանյան իշխանությունների այն պնդումները, որ զիջումներով կարելի է խաղաղության հասնել, ոչ միայն մեզ չեն մոտեցրել իրական խաղաղությանը, այլեւ հավելյալ խոցելիություն են ստեղծել Հայաստանի Հանրապետության համար»,- կարծում է նա։
Հոդվածն ամբողջությամբ կարող եք կարդալ «Հրապարակը» թերթի՝ 12․ 11․ 24 թ համարում։
