Մոտ 2900 կմ խորության վրա՝ միջուկի և մանթիայի սահմանին, թաքնված են ուլտրա-ցածր արագության գոտիները (ՈՒՑԱԳ)՝ անոմալ հատկություններով փոքր հատվածներ: Նոր հետազոտությունը ցույց է տվել, որ այս գոտիները գործում են որպես ջերմամեկուսիչներ՝ փոխելով ջերմային հոսքը և, հնարավոր է, ազդելով գեոդինամոյի վրա. մեխանիզմ, որը գեներացնում է Երկրի մագնիսական դաշտը: Աշխատանքը հրապարակվել է Nature Communications ամսագրում:
Ի՞նչ են ուլտրա-ցածր արագության գոտիները
ՈՒՑԱԳ-ները տասնյակ կիլոմետր բարձրությամբ և հարյուրավոր կիլոմետր լայնությամբ «գրպաններ» են, որոնք «կարված» են ստորին մանթիային: Սեյսմոլոգները վաղուց գիտեն, որ դրանցում սեյսմիկ ալիքները տարածվում են ավելի դանդաղ, իսկ խտությունն ավելի բարձր է: Սակայն դրանց դերը գլոբալ գործընթացներում մնում էր առեղծված:
Թայվանի ազգային համալսարանի թիմը՝ Վեն-Պին Սեի գլխավորությամբ, չափել է երկաթով հարուստ մագնեզիովյուստիտի ջերմահաղորդականությունը: Սա այն հանքանյութն է, որը, հավանաբար, գերակշռում է ՈՒՑԱԳ-ներում: Ադամանդե սալիկներով փորձերը նմանակել են ընդերքի ծայրահեղ պայմանները:
Արդյունքը. ջերմահաղորդականությունը անոմալ ցածր է՝ շատ ավելի ցածր, քան շրջակա մանթիայում: ՈՒՑԱԳ-ները գործում են որպես տեղային «ծածկոցներ»՝ դանդաղեցնելով ջերմության արտահոսքը միջուկից:
«Նման գոտիներն ունակ են էապես փոխել ջերմային հոսքի բաշխումը միջուկի և մանթիայի սահմանին և նույնիսկ առաջացնել տեղային ջերմային շերտավորում միջուկի վերին մասում»,— պարզաբանել է Վեն-Պին Սեն: Սա ուղղակիորեն կապված է գեոդինամոյի էներգետիկայի հետ՝ հեղուկ արտաքին միջուկում տեղի ունեցող կոնվեկցիայի, որը ստեղծում է մեզ արևային քամուց պաշտպանող մագնիսական դաշտը:
Ինչո՞ւ է սա փոխում պատկերը
ՈՒՑԱԳ-ները պարզապես անոմալիաներ չեն. դրանք ազդում են մոլորակի ջերմային հաշվեկշռի և մագնիսական վահանի էվոլյուցիայի վրա: Հեղինակները խոստովանում են, որ մենք դեռ շատ քիչ բան գիտենք Երկրի ներքին «շարժիչի» մասին: Հետազոտությունը ցույց է տալիս, որ նույնիսկ ընդերքի փոքր կառուցվածքները կարող են կառավարել գլոբալ գործընթացները՝ ջերմային պատմությունից մինչև մագնիսական դաշտի կայունություն:
Կարճ ասած
Միջուկի և մանթիայի սահմանին գտնվող ուլտրա-ցածր արագության գոտիները ջերմամեկուսիչներ են, որոնք փոխում են էներգիայի հոսքը և ազդում գեոդինամոյի վրա: Փորձերը հաստատել են այս գոտիներում մագնեզիովյուստիտի ցածր ջերմահաղորդականությունը: Սա օգնում է հասկանալ Երկրի մագնիսական դաշտի և ընդերքի էվոլյուցիան, սակայն առեղծվածները դեռ շատ են: Մոլորակի խորքերը շարունակում են զարմացնել:
